Öz Bakım Eğitimi

Öz bakım becerileri (tuvalet eğitimi, temizlik,  yeme alışkanlığı v.b) doğuştan getirilmeyen ve öğrenilerek sonradan kazanılan davranışlardır ve çocukların kendi ayakları üzerinde durmayı öğrenme sürecinin başlangıcını oluşturur. Gelişimin her alanında olduğu gibi öz bakım da çocukların zihinsel gelişim düzeylerine ve bedensel olgunluklarına paralel olarak kazanılır. Çocuğun becerileri kazanması hem yetişkinleri gözlemleyerek, model alarak hem de yetişkinlerin desteğiyle sağlanır. Yaşında kazanılmış beceriler çocuğun özgüvenini yükseltir, gelecekteki yaşamında bağımsız, kendine yeten, topluma uyumlu ve olumlu davranışlara sahip bir birey olmasına zemin hazırlar. 3 yaşından itibaren sosyal gelişimdeki hızlı ilerleme ile beraber çocuğun akranları tarafından kabulü de büyük önem kazanmaktadır. Çocuğun kendi ihtiyaçlarını kendisinin karşılaması, temiz ve yaşına uygun giyinmesi, yemek yeme etkinliği sırasında yaşından beklenen davranışları göstermesi bu kabulün düzeyini arttırmaktadır. Çocuklar okula başladıktan kısa süre sonra bunu fark ederler. Öyle ki bazen evde ve okulda farklı davranışlar sergileyebilirler. Genellikle okulda, evdeki hallerine kıyasla daha becerikli ve olgun davranırlar. Örneğin evde annesinin yedirmesini bekleyen bir çocuğun okulda kendi kendine yediğine sıklıkla rastlanır.

Panda’da öz bakım eğitimi sabırla, çocuklara kendi becerilerini geliştirecek yeterli fırsat ve zaman tanınarak verilir. Çocuğun gösterdiği her aşama dikkate alınıp olumlu geri bildirimde bulunulur. Örneğin çocuğun kendi kendine yemek yeme alışkanlığı oluşmamışsa önce eline kaşık verip yemesi beklenir, olmuyorsa öğretmeni kaşığa yemeği doldurur tabağına bırakır, çocuğun ağzına götürmesini bekler, sözel olarak destekler. Yeterince pratik yapılıp yemek halâ bitmemişse bitirmesine yardımcı olur. Yemek süreleri uzun tutulur, 40 dakikaya kadar sofrada oturulabilir.

Kendi kendine giyinip soyunma, tuvalet ve temizlik alışkanlığını kazandırmak da uzun ve zorlu süreçlerdir ancak çocukların kendine yeterliliğinin artmasıyla bağımsız bir kişilik geliştirdiklerini görmek bizler için en büyük ödüldür.